پارسی را پاس بداریم: بخش سوم

در بعضی/برخی‌ موارد/ مواقع           گاهی
عدم توجه                                    بی‌توجهی
عدم دقت                                      بی‌دقتی
عدم وجود                                            نبود
عدم پذیرش/ قبول                     نپذیرفتن، رد
عدم تساوی                                    نابرابری
به موقع                                        به هنگام
در حال حاضر                                  هم‌اکنون
غیر قابل‌ قبول                                نپذیرفتنی
غیر قابل جبران                           جبران‌نشدنی
نامطبوع                                            زننده
متنفر                                              بی‌زار
نفرت                                            بی‌زاری
اهدا                                           پیش‌کش
خدمت‌کار                                      پیش‌کار
تعداد                                              شمار
تقسیم                                       بخش‌بندی
قبل از                                          پیش از
بعد از                                            پس از
مثلث                                         سه‌گوش
مثلثی                                            لچَکی
مجبور                                     ناگزیر، ناچار
تقریباً                                         نزدیک به
حدودِ                                         نزدیک به 
حداقل                                دستِ‌کم، کمینه 
حداکثر                              دستِ‌بالا، بیشینه
ازقبیلِ/ نظیرِ                              مانندِ، چون
این قبیل                          این‌گونه، این‌دست
کلیه‌ی/ تمامی                                همه‌ی
اغلب/ غالباً                                    بیش‌تر
نهایتاً/ درنهایت                              سرانجام
تا حدی/ تا حدودی                        تا اندازه‌ای
در مقابل                                       در برابر
مواجه/ مواجهه                             رویارویی
ذینفع                                           سودبَر
برخی نقاط                       جاهایی، جاهایی از
بعضی جاها                      جاهایی، جاهایی از
احتیاج                                              نیاز
محتاج                                           نیازمند
وسط / حد وسط                                 میانه
وسطی                                          میانی
متوسط                                 میانه، میانگین
عرض                                               پهنا
طول                                               درازا
ارتفاع                                      بلندا، بلندی

پنج نکته‌ی پربار

۱) نکات          نکته‌ها 
«نکته» واژه‌ای از واژگان ناب پارسی است که در هنگام حکومت تازیان بر ایران، به زبان عربی وارد شده و چون در زبان عربی جمع مؤنث سالم را با الف و ت (ات) می‌بندند، به «نکات» دگریده شده است. بنابراین، نکات واژه‌ای پارسی با نشانه‌ی جمعِ عربی است و کاربرد آن نادرست و ناشایست است.

۲) ادب
«ادب» یکی اژ واژگان ناب پارسی است که تازیان آن را به زبان خود وارد کرده‌اند. در پارسی، دبیر، دبیره، دبستان و دبیرستان همگی از واژه‌ی ادب گرفته شده‌اند. تازیان هم واژگانی چون آداب، مؤدب و تأدیب را از ادب پارسی ساخته‌اند. در پارسی به جای این واژه‌ها باید گفت ادب‌ها، باادب و ادب کردن.

۳) ادبیات        ادب‌سار 
«ادب‌سار» یکی اژ واژگان ناب پارسی است که تازیان آن را به ادبیات دگریده نموده‌اند که هم‌پوش با دستورزبان عربی باشد.

۴) نظر                 نگَر
«نگر» از واژگان ناب پارسی است که وارد زبان عربی شده است. چون تازیان در زبان خود بندواژه‌ی «گ» ندارند، به جای آن از بندواژه‌ی «ظ» بهره گرفته‌اند تا نگر شکل عربی بگیرد. در زبان پارسی، از نگر، واژگانی چون نگرش، نگاره و انگاره ساخته شده، در رویی که تازیان از آن واژگانی چون منظور، منظر و نظریه ساخته‌اند‌.

۵) وزیر
«وزیر» یکی از واژگان ناب پارسی است که تازیان آن را به زبان خود وارد کرده و واژگانی چون وُزرا و وزیرالوزراء را با آن ساخته‌اند. در پارسی به جای این واژگان باید گفت وزیران و نخست‌وزیر.

 گردآوری: شایان_شکیب